Yazıda, İhracat 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin “Dahilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatılması İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler” başlıklı eki Ek-3’te,
“6 – Ekspertiz raporu (Belge süresi içerisinde alınmış, üzerinde ilgili dahilde işleme izin belgesinin tarih ve sayısı belirtilmiş, ilgili en az iki mühendis tarafından imzalanmış ve ilgili birimin yetkilileri tarafından tasdik edilmiş) (**)
(**): Dahilde İşleme İzin Belgesi özel şartlar bölümünde yer alması veya gerek görülmesi halinde istenir. Belge kapsamındaki üretimin kapasite raporu konusu üretimden farklılık gösteren özel bir üretim olması durumunda ekspertiz raporu düzenlenir ve bu durum ekspertiz raporunda belirtilir. Ayrıca, belge kapsamındaki ekspertize konu her bir ithal girdi ile her bir işlem görmüş üründen en az bir numunenin alınması veya numune alınmasının mümkün bulunmadığı durumlarda firma tesisinde inceleme yapılması gerekmekte olup; bu numuneler veya incelenen eşya ile ilgili ithalata ve ihracata ilişkin gümrük beyannamelerinin tarih ve sayılarının ekspertiz raporunda belirtilmesi gerekmektedir. Ekspertiz raporuna konu olan eşyadan alınacak numunenin veya numune alınmasının mümkün bulunmadığı durumlarda firma tesisinde yapılacak incelemenin belge süresi içerisinde yapılması, bu durumun ilgili kurumun yetkilileri tarafından belge süresi içerisinde tasdik edilmiş bir yazıyla (ekspertiz raporu ekinde sunulan) tevsik edilmesi ve numune alınması veya yerinde yapılan incelemeye ilişkin yazı tarihi ile ekspertiz raporunun düzenleme tarihi arasında azami 3 (üç) aylık bir sürenin olması halinde, ekspertiz raporunun belge süresi içerisinde alınması şartı aranmaz.”
hükmüne yer verildiği belirtildi.
Söz konusu mevzuat hükmü uyarınca, ilgili Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) ihracat taahhüt hesabının kapatılması sırasında ibraz edilmesi gereken ekspertiz raporunda yer alan “belge kapsamında ithal edilen malların yine belge kapsamında ihraç edilen mamuller bünyesindeki kullanımına (oranlarına) ilişkin tespitlerin” doğru yapılabilmesi için; ekspertiz raporuna konu olan eşyadan alınacak numunenin veya numune alınmasının mümkün bulunmadığı durumlarda firma tesisinde yapılacak incelemenin belge süresi içerisinde yapılması esasının benimsendiği ifade edildi. Böylelikle ekspertiz raporunun, belge sahibi firma tarafından sunulan bilgilere dayalı oluşturulması yerine, raporu düzenleyen eksperin üretim sürecini ya da belge kapsamında üretilmiş mamul ürünü incelemesi sağlanarak belge taahhüt hesabı kapatma işlemine esas teşkil edecek ekspertiz raporunun eksperin mesleki birikimi, somut gözlem ve tespitlerine dayalı olmasının amaçlandığı belirtildi.
Bununla birlikte Ticaret Bakanlığına vaki bazı bildirimlerde; ekspertiz raporunu düzenleyen eksperlerin yerinde inceleme yapmadığı, mamul ürünü incelemediği, bu hususun ekspertiz raporlarında “her ne kadar mamul ürünü incelemesek de, firma tarafından verilen kullanım oranlarının uygun olduğu düşünülmektedir” ifadeleriyle belirtildiğine yönelik bazı tespitlere yer verildiği aktarıldı. Ekspertiz raporunun talep edilmesinin temel gerekçesini oluşturan üretim sürecinin, bu üretim sürecini değerlendirebilecek yetkinlikteki bir uzmanın teknik bilgisiyle incelenmesi amacını karşılamayan bu nitelikteki ekspertiz raporlarının DİİB taahhüt hesabı kapatma işlemlerine esas teşkil edemeyeceğine dikkat çekildi.
DİİB taahhüt hesabı kapatılması işlemlerinde firmalar tarafından ibraz edilen ekspertiz raporunun 28/05/2014 tarihli yazıda yer alan hususlara ilaveten yukarıda belirtilen kriterleri karşılamadığının tespiti halinde, söz konusu ekspertiz raporunun DİİB taahhüt kapatma işlemine esas alınmaması ve keyfiyetin belge sahibi firma ile ekspertiz raporunu düzenleyen sanayi/ticaret veya sanayi odasına iletilmesi gerektiği bildirildi.